مدیرعامل شرکت بزرگ آمازون، به تازگی ادعا کرده که پرواز دوم سفینه‌ی فضایی‌اش که New Shepard نام دارد، با موفقیت انجام شده است.

شرکت Blue Origin قرار است موتورهای نسل بعدی موشک‌های ناسا را بسازد.

فضاپیمای New Shepard که برای حمل انسان به خارج از اتمسفر زمین ساخته شده است، در روز دوشنبه بدون هیچ سرنشینی از غرب تگزاس پرتاب شد. بزوس می‌گوید که هم فضاپیما و هم واحد پیشران‌اش، به سلامت فرود آمده‌اند. در آوریل سال جاری میلادی (اردیبهشت)، فضاپیمای New Shepard برای اولین بار پرتاب شده بود، اما واحد پیشران آن به هنگام فرود به دلیل نقص هیدرولیک از کار افتاد.

چند روز پیش فیلمی در اینترنت منتشر شد که در آن، هواپیماهای «اف-۱۴ تام‌کت» ایرانی، بمب‌افکن‌های روسی را اسکورت می‌کردند. این بمب‌افکن‌ها برای بمباران محل استقرار تروریست‌ها در خاک سوریه، از آسمان ایران گذر می‌کردند. در این فیلم، انواع بمب‌افکن‌های روسی دیده می‌شد؛ بمب‌افکن‌های استراتژیکی که عمدتا در زمان شوروی ساخته یا دست‌کم طراحی‌ شده‌اند. علاوه بر تام‌کت‌های ایرانی، یکی از بمب‌افکن‌ها بیشتر از بقیه جلب توجه می‌کرد. هواپیمایی بسیار بزرگ و پر سر و صدا با چهار موتور پروانه‌ای که ظاهری کاملا آنتیک دارد. اسم این هواپیمای پیر، «توپولوف ۹۵» است که در ناتو با نام «خرس» شناخته می‌شود. بمب‌افکنی ۶۰ ساله که پرواز آن، یادآور سال‌های سخت و طولانی جنگ سرد است.

شاید باور نکنید اگر بگوییم این هواپیما که هنوز پرواز می‌کند، دقیقا بعد از جنگ جهانی دوم ساخته شده و متعلق به عصر استالین است. پروژه‌ی ساخت توپولوف ۹۵ در اوایل دهه‌ی ۱۹۵۰ کلید خورد و در سال ۱۹۵۶ وارد خدمت شد. این هواپیما به عنوان رقیبی برای بمب‌افکن آمریکایی «بی-۵۲ استراتوفورترس» (B-52 Stratofortress) به دست مهندسی به نام «آندره توپولوف» (Andrei Tupolev) طراحی شد.

فیلم مربوط به اسکورت توپولوف ۹۵ توسط تام‌کت‌های ایرانی در آسمان ایران را می‌توانید از این‌جا ببینید:

.

داستان از آن‌جا شروع می‌شود که با پایان جنگ جهانی دوم و شروع جنگ سرد، اتحاد جماهیر شوروی نیاز به داشتن یک بمب‌افکن بزرگ با توانایی حمل بمب اتمی را احساس کرد. دانش و فناوری ساخت بمب‌افکن‌های بزرگ در شوروی وجود نداشت. ولی آمریکایی‌ها بمب‌افکن‌های خیلی خوبی به نام «بی-۲۹ سوپرفورترس» (B-29 Superfortress) داشتند که در ماه‌های پایانی جنگ جهانی دوم، مرتب با آن شهرهای ژاپن را بمباران می‌کردند. بی-۲۹ دقیقا همان هواپیمایی است که بمب‌های اتمی را روی شهرهای هیروشیما و ناکازاکی ژاپن انداخت. پدافند هوایی و هواپیماهای ژاپنی،‌ گه‌گاه می‌توانستند بعضی از این بمب‌افکن‌ها را هدف قرار دهند. آن‌هایی که جان سالم به در می‌بردند، ولی آسیب دیده بودند، مجبور به فرود اضطراری در خاک شوروی می‌شدند. بدین ترتیب چند فروند بمب‌افکن پیشرفته‌ی بی-۲۹ آمریکایی، مثل هدایای آسمانی برای مهندسان شوروی به زمین آمد. آندره توپولوف توانست به کمک دیگر مهندسان روسی، این هواپیما را کالبد شکافی کند و با مهندسی معکوس، اولین بمب‌افکن بزرگ با توانایی حمل بمب اتمی این کشور را به نام «توپولوف ۴» بسازد. از آن‌جا که سازمان ناتو خیلی دوست دارد روی هواپیماهای روسی اسم بگذارد، نام این یکی را «گاو» (Bull) گذاشت. حالا با ساخت توپولوف ۴، اتحاد جماهیر شوروی صاحب هواپیمایی با توانایی حمل بمب اتمی شده بود. ولی این هواپیما یک مشکل اساسی داشت. مشکل این بود که برد پروازش کم بود و نمی‌توانست به شهرهای آمریکا برسد تا در صورت بروز جنگ احتمالی، مثلا یک بمب اتمی روی نیویورک بیندازد.

بنابراین در سال ۱۹۵۲، دولت شوروی از شرکت توپولوف و رقیب آن یعنی «مایازیشیف» (Myasishchev) خواست بمب‌افکنی بسازند که بتواند ۱۱ تن بمب را تا فاصله‌ی ۸۰۰۰ کیلومتری حمل کند؛ دقیقا مسافتی که برای رسیدن به قلب آمریکا نیاز است. مایازیشیف هواپیمایی چهار موتوره و بسیار پیشرفته به نام «ام-۴» ساخت که در ناتو با نام «گاومیش آمریکایی» شناخته شد. این هواپیما فناوری‌های جدیدی را به کار گرفته بود که کاملا در مرزهای توانایی‌های فنی مهندسان شوروی قرار داشت. به همین دلیل بسیاری از این فناوری‌ها پختگی لازم را نداشتند و این باعث شده بود که ام-۴ خیلی هواپیمای قابل اعتمادی نباشد. در عوض توپولوف تلاش کرد از فناوری‌هایی که قبلا امتحان خود را پس داده بودند استفاده کند و خیلی به دنبال ایجاد انقلاب تکنولوژیکی در بمب‌افکن جدید خود نباشد. بدین ترتیب شرکت توپولوف هواپیمایی به نام توپولوف ۹۵ را ساخت. همان هواپیمایی که اولین بار در سال ۱۹۵۶ وارد خدمت شد و چند روز پیش از آسمان ایران هم رد شد.

توپولوف ۹۵ یک هواپیمای غول‌پیکر است. این بمب‌افکن ۴۶ متر طول دارد و فاصله‌ی نوک دو بال آن از یکدیگر، ۵۰ متر است. این هواپیمای ۹۰ تنی با چهار موتور «توربوپراپ» به پرواز در می‌آید. نوعی موتور توربینی گازی که به جای استفاده‌ی مستقیم از فشار گاز خروجی به عنوان پیشران، از گردش محور توربین برای گرداندن پروانه استفاده می‌کند. این موتورها می‌توانند توپولوف ۹۵ را با سرعت ۸۰۰ کیلومتر بر ساعت به پرواز در آورند. به هر صورت آن زمان فناوری ساخت موتورهای جت در شوروی آن‌قدر پیشرفت نکرده بود که بتواند مثل بی-۵۲ از چنین موتورهایی استفاده کند. برخلاف دیگر هواپیماهای مجهز به موتور پروانه‌ای، بال‌های این هواپیما عمودی نیست و ۳۵ درجه به عقب خم شده است تا بدین ترتیب خیلی آسان‌تر به سرعت‌های زیاد برسد.

به هر موتور، دو پروانه‌ با تیغه‌هایی به طول ۵٫۴ متر نصب شده که برخلاف جهت یکدیگر گردش می‌کنند. این گردش خلاف جهت، باعث می‌شود که موتور بهینه‌تر کار کند ولی در ضمن سر و صدای خیلی زیادی ایجاد می‌شود. به همین دلیل هم توپولوف ۹۵ به عنوان پر سر و صداترین هواپیمای جهان شناخته می‌شود و ادعا شده که حتی زیردریایی‌های آمریکایی وقتی زیر آب هستند می‌توانند به هنگام عبور این هواپیما از بالای سرشان، با استفاده از گنبدهای سونار خود، صدای آن را بشنوند. جنگنده‌هایی که آن را اسکورت می‌کنند هم صدای آن را بلندتر از صدای موتورهای هواپیمای خود می‌شنوند.

رسالت نخست این هواپیما، بمباران اهداف زمینی بود. با این حال زمانی که فناوری موشک‌ها پیشرفت کرد دیگر این وظیفه کمتر به کار می‌آمد. ولی طراحی توپولوف ۹۵ به صورتی است که به راحتی می‌توان آن را ارتقاء داد و برای ایفای نقش‌های جدید استفاده کرد. مثلا یکی از نقش‌های جدیدتر این هواپیما، گشت دریایی است. این هواپیما در دوران جنگ سرد در آسمان اقیانوس‌های جهان پرواز و بر رفت و آمد کشتی‌های غربی نظارت می‌کرد. حتی می‌توانست به سواحل آمریکا نزدیک شود و آن‌ها را زیر نظر بگیرد. بعدها این هواپیما به صورتی تغییر کرد که بتواند موشک‌ کروز حمل کند.

عکس از «یوری بلتسکی» (Yuri Beletsky)

این عکس در نیمکره‌ی جنوبی و محل رصدخانه‌ی «لاس کامپاناس» (Las Campanas) شیلی گرفته شده و سیاره‌های منظومه‌ی شمسی در بالای افق دیده می‌شوند. این تصویر لحظاتی قبل از طلوع خورشید را نشان می‌دهد و از سمت راست، به ترتیب سیاره‌های زهره، مریخ، مشتری و البته بعد از آن‌ها ستاره‌ی قلب‌الاسد دیده می‌شود. سیاره‌ها در طول صفحه‌ی منطقه‌البروجی قرار گرفته‌اند؛ دقیقا همان جایی که نور منطقه‌البروجی هم دیده می‌شود.

ناسا اعلام کرد که با موفقیت اولین آینه را بر تلسکوپ «جیمز وب» (James Webb) نصب کرده است.

هر آینه از بریلیوم‌های بسیار سبک تشکیل شده است.

روی هم رفته قرار است ۱۸ آینه روی این تلسکوپ فضایی نصب شود. تلسکوپ جیمز وب جایگزین هابل شده است. عملیات نصب این آینه در مرکز پروازهای فضایی گودارد ناسا در مری‌لند انجام شد. این ۱۸ آینه به هم متصل شده و به عنوان یک آینه‌ی بزرگ ۶٫۵ متری عمل خواهند کرد.

وقتی که تلسکوپ به مدار برسد، این ۱۸ آینه‌ی شش ضلعی برای تبدیل شدن به یک بازتاب‌کننده‌ی ۶٫۵ متری باز خواهند شد. هر آینه از بریلیوم‌های بسیار سبک تشکیل شده است (هرچند که با این وجود هر یک از آنها ۴۰ کیلوگرم وزن دارد). بریلیوم به خاطر خواص گرمایی و مکانیکی‌اش در دماهای پایین انتخاب شده است.

ماموریت فضایی اروپا و روسیه، یعنی «اگزومارس» (ExoMars) به آغاز کار خود نزدیک شده است. هدف این ماموریت، ارسال یک مریخ‌نورد پیشرفته روی سطح مریخ است ولی در اولین مرحله، ماهواره‌ای به مریخ فرستاده می‌شود تا بر روی گازهایی مثل متان در اتمسفر این سیاره تحقیق کند.

مسوولان هر دو سازمان فضایی اروپا و روسیه (ESA و Roscosmos) بررسی ماهواره و مریخ‌نوردی که قرار است در ماموریت‌های ExoMars استفاده شوند را دیروز به پایان رساندند.

مدارگردی که به مریخ فرستاده می‌شود، یک کاوشگر آزمایشی را هم به سطح سیاره‌ی سرخ ارسال خواهد کرد. این کاوشگر، تکنولوژی‌هایی که برای فرود یک مریخ‌نورد لازم خواهد بود را مورد بررسی قرار خواهد داد. فرستادن یک مریخ‌نورد توسط برنامه‌ی ExoMars برای سال ۲۰۱۹ برنامه‌ریزی شده است.

ماموریت ExoMars تا به امروز چند باری دچار تغییرات بزرگ شده است. این برنامه را آژانس فضایی اروپا برای اولین بار در سال ۲۰۰۵ به راه انداخت. در ابتدا این برنامه به بزرگی امروز نبود، اما برنامه ExoMars به‌قدری بزرگ شده است که در حال حاضر ۱٫۳ میلیارد یورو هزینه برای آن برآورد شده است. آژانس فضایی روسیه یعنی Roscosmos هم به برنامه‌ی ExoMars پیوسته است.

عکس از «استانیسلاو وولسکی» (Stanislav Volskiy)

صورت فلکی شکارچی به سه ستاره‌ی کمربند جبار محدود نمی‌شود و منزلگاه پدیده‌های خیلی شگفت‌انگیزی است. تمام این صورت‌فلکی، پر از سحابی‌های نورانی و خیره‌کننده است. برای ثبت آن‌ها، در اصطلاح عکاسی باید نوردهی زیادی انجام داد. عکسی که می‌بینید، حاصل ۲۱۲ ساعت نوردهی (حدود ۸.۸ شبانه‌روز) در شب‌های صاف مختلف سال‌های ۲۰۱۳ و ۲۰۱۴ است.

عکس از «مالکوم پارک» (Malcom Park)

این هفته بارش شهابی اسدی به اوج رسید. این بارش شهابی، هر سال حوالی ۱۸ نوامبر به اوج می‌رسد، یعنی دقیقا زمانی که کره‌ی زمین از رد غبار به جای مانده از دنباله‌دار ۵۵-پی تمپل-تاتل رد می‌شود. تصویری که می‌بینید، ترکیبی از چند عکس است که از حیاط پشتی یک خانه در انتاریوی جنوبی کانادا گرفته شده است.

عکس از گروه CHART32 با پردازش «یوهانس شدلر» (Johannes Schedler)

روزگاری در فاصله‌ی ۲۰۰ میلیون سالی نوری از ما، دو کهکشان به یکدیگر برخورد کردند. بر اثر این برخورد، مواد کهکشان NGC 5291 در فضای میان کهکشانی پخش شد. این پدیده در دل خوشه‌ی کهکشانی Abell 3574 و صورت فلکی قنطورس رخ داد. در مرکز این عکس می‌توانید کهکشان NGC 5291 و کهکشانی کوچک به نام «صدف دریایی» را ببینید.

عکس از HiRiSE, MRO, LPL, NASA

نام سیاره‌ی «مریخ» (Mars)، از خدای جنگ اسطوره‌های رومی گرفته شده است. سیاره‌ی سرخ‌، دو قمر دارد به نام‌های «فوبس» (Phobos) و «دیمس» (Dimos) که در یونانی به معنی ترس و وحشت هستند. این قمرها، احتمالا در اصل سیارک‌هایی سرگردان در کمربند سیارک‌های بین مریخ و مشتری، یا مسافرانی از دوردست‌های منظومه‌ی شمسی بودند که در برهه‌ای از تاریخ به دام جاذبه‌ی مریخ افتادند.

۱۵ سال از تاسیس ایستگاه فضایی بین‌المللی می‌گذرد. در این مدت، انسان به کمک این ایستگاه دستاوردهای مهمی داشته است.

این ایستگاه حکم خانه‌ی انسان در فضا را دارد.

تاسیس ایستگاه فضایی بین‌المللی (ISS) از سال ۱۹۹۸ میلادی در مدار نزدیک زمین آغاز شد. ماژول‌های روسی از طریق موشک‌های بدون سرنشین رسیدند و اجزا و قطعات آمریکایی هم با شاتل فضایی به این ایستگاه آورده شدند. اما در سال ۲۰۰۰، اولین گروه از نمایندگان بشر با فضاپیمای Soyuz برای زندگی به این قمر مصنوعی پا گذاشتند. از آن زمان، این ایستگاه حکم خانه‌ی انسان در فضا و یک ساختمان تحقیقاتی را برای فضانوردان و کیهان‌نوردان سازمان‌های فضایی داشته است؛ سازمان‌هایی از سراسر جهان که در ساختن آن نقش داشته‌اند، مثل سازمان‌های فضایی ناسا، روسیه، اروپا، ژاپن (JAXA) و کانادا. هر ماموریت معمولا شش ماه طول می‌کشد؛ و دانشمندان به منظور انجام آزمایش‌های علمی مثل کاشت سبزیجات، پرینت سه بعدی اشیا و مشاهده‌ی وضعیت حیوانات در فضا، به ISS می‌روند. آنها همچنین تعمیرات و نگه‌داری لازم را از تجهیزات و دستگاه‌ها انجام می‌دهند.