چرا نوترینوها برنده‌ی نوبل فیزیک شدند؟

دیروز، نوعی ذرات زیر اتمی و مرموز به نام «نوترینو» توانستند باعث شوند که یک فیزیک‌دان ژاپنی و یک فیزیک‌دان کانادایی، جایزه‌ی نوبل فیزیک ۲۰۱۵ را ببرند. «تاکاکی کاجیتا» (Takaaki Kajita) از دانشگاه توکیو، سرپرست گروهی بود که سال ۱۹۹۸ توانست در آزمایشگاه «سوپرکامیوکانده» (Super Kamiokande) کشف بزرگ خود را انجام دهد. این آزمایشگاه در یک معدن «روی» واقع در ۲۵۰ کیلومتری شمال‌غرب توکیو قرار دارد. «آرتور مک‌دونالد» (Arthur McDonald) از دانشگاه کویین کانادا نیز گروهی که در رصدخانه‌ی نوترینوی سادبری (SNO) کار می‌کردند را رهبری می‌کرد. آن‌ها در سال ۲۰۰۱ توانستند نتایجی که سال ۱۹۹۸ در آزمایشگاه سوپرکامیوکانده بدست آمده بود را تایید کنند و آن را گسترش دهند.

نوترینوها ذراتی هستند که به ندرت با دیگر ذرات، از جمله ماده وارد برهمکنش می‌شوند. نوترینوها دارای سه نوع (یا سه طعم) هستند که با نام «الکترون»، «میوئون» و «تاو» شناخته می‌شوند. برندگان نوبل امسال نشان دادند که وقتی نوترینوها با سرعت نزدیک به نور حرکت می‌کنند، می‌توانند تغییر نوع بدهند و مثلا از الکترون تبدیل به میوئون شوند. به بیان دیگر، این بدین معنیست که نوترینوها دارای جرم هستند.